Στο τέλος της εκδήλωσης, συγκίνηση προκάλεσε η προβολή του ιστορικού ντοκουμέντου του Σαράντου Σακελλάκου, όπου ο ποιητής της Ρωμιοσύνης Γιάννης Ρίτσος απαγγέλει το ποίημα που έγραψε για τη Μάνη.
Σε αυτό το ηχόραμα που αποτελεί μια σπάνια και μοναδική καταγραφή της σύγχρονης Τέχνης, αναδεικνύονται το άγριο τοπίο της Μάνης, τα γραφικά χωριά, οι επιβλητικοί πύργοι, τα απόκρημνα βράχια, οι σπηλιές, τα αρώματα από τα βότανα, τα αγριολούλουδα, οι μαυροντυμένες γυναίκες, οι αναρίθμητες βυζαντινές εκκλησίες.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν:
Ο Βουλευτής κ. Κ. Κατσαφάδος. Ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου κ. Π. Τατούλης.
Εκπρόσωπος του Α/ΓΕΕΘΑ Υποπτέραρχος κ. Ι. Μανωλάκος.
Ο Πρόεδρος και ο επίτιμος Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κκ Ι Ξυπολιάς και Π. Κουβάτσος αντίστοιχα. Η Αντιπρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κα Ε. Κούβαρη. Ο Γενικός Γραμματέας του Δήμου κ. Στ. Διαμαντίδης.
Η Περιφερειακή Σύμβουλος κα Ε. Αγαλοπούλου. Οι Αντιδήμαρχοι κκ. Αν. Κάρλες, Χ. Τουμπέκης, Ευστ. Κωνσταντούζος, Π. Ζερβουλάκος και Γρ. Καψοκόλης.
Οι Πρόεδροι του ΟΠΑΝ κ. Γ. Σιγάλας, της ΔΗΡΑΠ κ. Κ. Μανωλάκος, της ΚΟΔΕΠ κα Π. Καλαγιά. Οι εντεταλμένοι Δημοτικοί Σύμβουλοι κ. Ι. Δανιήλ, Ι. Παππάς και κα Μ. Φύκια. Οι Δημοτικοί Σύμβουλοι κκ Γ. Δαβάκης, Μ. Καλαϊτζάκης, Χρ. Βουγιουκλάκης, Κ. Σιγαλάκος, Γρ. Μόφορης. Οι Πρόεδροι της Α΄ Δημ. Κοινότητας κ. Ι. Μοσχοβάκος και της Ε΄ Δημ. Κοινότητας κ. Θ. Σκορδίλης.
Η Πρόεδρος της Παλλακωνικής Ομοσπονδίας Ελλάδος και της Διεθνούς Ένωσης Γυναικών Λακωνίας «Λάκαινες» κα Ειρ. Μουσταφέλου. Ο Πρόεδρος της Ένωσης Απανταχού Μανιατών «Η Μάνη» κ. Στ. Μπαζάκος. Η Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Γυναικών Μάνης κα Ν. Μιχαλολιάκου.
Εκπρόσωποι Μανιάτικων σωματείων και συλλόγων και πλήθος Πειραιωτών Μανιάτικης καταγωγής.
Στην ομιλία του, ο Δήμαρχος Πειραιά κ. Βασίλης Μιχαλολιάκος, τόνισε μεταξύ άλλων:
«O Πειραιάς υπήρξε πάντα μια πόλη - αγκαλιά. Θα έλεγα ότι ο Πειραιάς συμβολίζει την πόλη της εσωτερικής μετανάστευσης.
Είναι μια πόλη - αγκαλιά για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες και τους νησιώτες, μα πιο πολύ είναι αγκαλιά για τους ανθρώπους της πατρίδας μου της Μάνης, που ονόμασαν τον Πειραιά «το λιμάνι τους» όταν χρόνια πριν, έφτασαν εδώ, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη, όχι τόσο για τους ίδιους, αλλά για τα παιδιά τους.
Εδώ εγκαταστάθηκαν, δούλεψαν, σπούδασαν, δημιούργησαν. Η πόλη τούτη έγινε δεύτερη πατρίδα τους, χωρίς ποτέ να λησμονήσουν –ανάμεσά τους κι εγώ – ότι η πατρίδα μου, η πατρίδα της καταγωγής μου, η πατρίδα της ψυχής μου και της καρδιάς μου είναι η πέτρινη γη της Μάνης.
Εκεί στους πέτρινους πύργους, στις κροκάλες και τις ξερολιθιές έχουν μείνει οι ζωηρές αναμνήσεις μας, τα σκληρά μας βιώματα. Δεν είναι υπερβολή να πω ότι αυτή η πέτρινη γη, όσο πιο πολύ μας «παίδευε», όσο πιο πολύ μας «μάτωνε», τόσο πιο πολύ την αγαπούσαμε, τη λατρεύαμε, την τραγουδούσαμε και την τραγουδάμε.
Αποφασίσαμε, μόλις καταφέραμε να ξαναλάμψει το στολίδι μας - το Δημοτικό Θέατρο - που σηματοδοτεί την Πολιτιστική Αναγέννηση του Πειραιά, να κάνουμε ένα αφιέρωμα στη Μάνη των αναμνήσεών μας και στο μεγάλο μας ποιητή το Γιάννη Ρίτσο, που της έχει αφιερώσει ένα από τα πιο όμορφα ποιήματά του.
Λίγοι ίσως γνωρίζουν, ότι ο ποιητής της Ρωμιοσύνης κατάγεται από τη Μάνη, από την πολύπυργο Λάγια και μέχρι τα εφηβικά του χρόνια, όσο διαμόρφωνε δηλαδή χαρακτήρα και προσωπικότητα, έζησε στο Γύθειο.
Όμορφος ο τίτλος της πολιτιστικής αυτής συνάντησης «Μάνη λουλούδι από πέτρα», έτσι όπως ονόμασε το ποίημά που σαν «αντίδωρο» πρόσφερε στην πατρίδα μας ο Ρίτσος.
Καθώς μπήκαμε στην άνοιξη, μου φέρνει στο νου τ΄αγριολούλουδα της Μάνης, το θυμάρι, τη ρίγανη και τις φασκομηλιές που μοσχοβολούν…
Από την άλλη, ο ήχος και η εικόνα με την οποία «ντύνει» το ομώνυμο ποίημα ο Σαράντος Σακελλάκος, αποτελεί μια σπάνια και μοναδική καταγραφή της σύγχρονης Τέχνης.
Θεωρώ ιδιαίτερη τιμή που ένας επίσης ξεχωριστός Μανιάτης ο ιστορικός – συγγραφέας Σαράντος Καργάκος, είναι σήμερα μαζί μας και ολοκληρώνει με την ομιλία του την εκδήλωσή μας.
Η σημερινή μέρα αποτελεί για μας μια κορυφαία συνάντηση - προσφορά σ΄ αυτή τη γη και τους ανθρώπους της, που όπως γράφει και απαγγέλει ο Ρίτσος:
«δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο,
δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο».
Η εκδήλωση είναι ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλες εκείνες τις γενιές που ήρθαν στον Πειραιά, πρόσφεραν στην πόλη και μεταφύτευσαν αυτό το λουλούδι από πέτρα, στη γη του εθνικού μας λιμανιού.
Εμείς θα συνεχίσουμε με ποιοτικές εκδηλώσεις, που θα προβάλουν τις αξίες, τα πρόσωπα και την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας.»
Στο χαιρετισμό της, η κόρη μου μεγάλου ποιητή Γιάννη Ρίτσου, Έρη, σημείωσε:
«Είμαι πάρα πολύ χαρούμενη που βρίσκομαι σ΄ αυτόν τον χώρο, γιατί είναι πραγματικά καταπληκτικός. Το Δημοτικό Θέατρο είναι ένα κόσμημα. Πιστεύω ότι σε δύσκολους καιρούς, ο πολιτισμός ήταν πάντα μια αντίσταση απέναντι στη φθορά και στο κακό. Το να δημιουργεί λοιπόν κανείς εστίες πολιτισμού είναι πάρα πολύ σημαντικό, όπως πολύ σημαντικό είναι το να έχει πάντα στο μυαλό του τον τόπο από όπου ξεκίνησαν οι δικοί του, όπου αγωνίστηκαν, ίδρωσαν, έζησαν και βίωσαν τις παραδόσεις του τόπου. Που «έχτισαν» τη δική τους και τη δική μας ελευθερία.
Έτσι, μια εκδήλωση για τους Πειραιώτες με καταγωγή από τη Μάνη, είναι πραγματικά μια πέτρα σε ένα οικοδόμημα που όλοι μας χρειαζόμαστε. Είναι πάρα πολύ σημαντικό το γεγονός ότι αυτή η εκδήλωση συνδυάζεται με την ποίηση του Ρίτσου. Γιατί ο Ρίτσος ήταν πολύ στενά δεμένος με τον τόπο του και αν έγινε ο ποιητής που έγινε, ήταν ακριβώς γιατί μέσα σε όλο το «χτίσιμο» του χαρακτήρα του, υπάρχει ο στερεός και μοναδικός βράχος της Μονεμβασιάς, που περιβάλλεται από την αέναη κίνηση της θάλασσας και αυτή η διττότητα τον έχει χαρακτηρίσει σαν ποιητή.
Η Μονεμβασιά, η Λακωνία, η Μάνη είναι πάντα παρούσες μες την ποίησή του.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω το Δήμαρχο κ. Βασίλη Μιχαλολιάκο για την πρωτοβουλία του, τον κ. Καργάκο και τον κ. Σακελλάκο για τις προσπάθειές τους και όλους εσάς που βρίσκεστε εδώ.»
Ομιλητής στην εκδήλωση με θέμα : «Μάνη: Η Γη της Πέτρας», ήταν ο ιστορικός – συγγραφέας κ. Σαράντος Καργάκος.
Ο κ. Καργάκος με το δικό του μοναδικό τρόπο, περιέγραψε το μανιάτικο τοπίο συνθέτοντας πλούσιες εικόνες:
«Σήμερα - τόνισε - είναι «Παπαδιαμαντικό» όνειρο στο κύμα, να παραμένεις και να ζεις με όλες σου τις αισθήσεις, τα χρώματα, τα αρώματα, τα σχήματα της Μάνης. Υπάρχουν μαγευτικές στιγμές όπου ο ήλιος λούζει τα πάντα με ένα εξωπραγματικό χρώμα. Η περιβρέχουσα με αλισάχνη, τα πάντα, θάλασσα είναι χρωματισμένη με ένα απέραντο, αλλού βαθύ και αλλού απαλό γαλάζιο. Τα κύματα που φθάνουν στις ακτές, κουρασμένα από το μακρύ ταξίδι χαϊδεύουν με χρώμα λάβας τους απόκρημνους βράχους. Γύρω από τα παράκτια χωριά ανθοβολούν ιερές ελιές, που με τις εναλλασσόμενες χρωματικές αποχρώσεις, δίνουν έναν τόνο μεταφυσικό. Στις πλαγιές και στις κορφές γυμνών βουνών, πύργοι και πυργόσπιτα στο χρώμα της φλεγόμενης άμμου, φαίνονται να πιτσιλίζουν το φλογισμένο αυτό κόσμο, δημιουργώντας μια αντίθεση προς τις νέες κατασκευές, που διαταράσσουν την αιώνια αρμονία του τοπίου. Στο σπινθηροβόλημα της πέτρας απαντά το σπινθηροβόλημα των φυλλωμάτων της ελιάς, που λικνίζονται αργά – αργά από ένα ελαφρό αεράκι. Ο αέρας της Μάνης στις καλές του στιγμές είναι απαλός σαν μητρικό χάδι. Στις κακές του στιγμές είναι άγρια ορμητικός σαν το Μανιάτικο γιουρούσι στα χρόνια που οι υπόλοιποι Έλληνες δίψαγαν για λευτεριά.
Γι΄ αυτό και η Μάνη εκτός από μεγάλους μαχητές, έβγαλε και μεγάλους ποιητές. Ας μην ξεχνάμε ότι οι μανάδες του Σολωμού και του Ρίτσου ήταν Μανιάτισσες, ανεξάρτητα από τις απώτερες ρίζες του ποιητή Γιάννη Ρίτσου. Ας μην αναφερθώ στους πέρα για πέρα Μανιάτες: Κούλη Αλέπη, Νικηφόρο Βρεττάκο, Σαράντο Παυλέα, Κώστα Κουλουφάκο, Σπήλιο Πασαγιάννη, Γιώργο Φτέρη και τον πρώτο της Μάνης στιχουργό Νικήτα Νιφάκη.»
Στο σύντομο χαιρετισμό του, ο δημιουργός του ηχοράματος «Μάνη λουλούδι από πέτρα», κ. Σαράντος Σακελλάκος αναφέρθηκε στη γνωριμία του με τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο και τη συμμετοχή του στο πόνημά του:
«Μια βραδιά στο πνευματικό κέντρο του Δήμου Αθηναίων παρουσιάστηκε αυτή η δουλειά, όμως σε ένα άλλο επίπεδο και όχι όπως το σημερινό. Όταν τελείωσε η παρουσίαση, ήρθε ένας κύριος και μου είπε: «Είμαι ο γιατρός Βαγγέλης Αρφάνης. Αυτή τη δουλειά που είδα, τη θεωρώ πολύ σημαντική. Να φέρω το φίλο μου Γιάννη Ρίτσο να τη δει;». Έμεινα έκπληκτος. Του είπα : «τι μου λέτε τώρα»;
Την ερχόμενη Τετάρτη συναντηθήκαμε. Όταν ο Ρίτσος είδε τη δουλειά μου, σηκώθηκε, με αγκάλιασε και μου είπε:
«Κουβαλάω όλα αυτά μέσα μου και δεν ήξερα πως είναι τόσο νωπά ακόμη μέσα μου». Τότε άρχισε να μου λέει ότι : «Η ρίζα τρυπάει το μάρμαρο, δεν υπάρχει νερό μονάχα φως …». Του είπα: «Θα το πείτε μες στη δουλειά μου;» και μου απάντησε : «Όποτε θες».
Πήγαμε σε ένα στούντιο, κάναμε μια μαγνητοφώνηση και στα επιμέρους υπάρχει η φωνή του Γιάννη Ρίτσου. Με τίμησε με τη δουλειά του».
